Θανάση σφίξε κι άλλο το ζωνάρι (Ανάλυση και ολόκληρη η ταινία) στην Ελλάδα της μεταπολίτευσης

Γιατί στις «λεπτομέρειες» της καθημερινότητας
και της πολιτιστικής ζωής βρίσκεται η θεολογία.

H χρήση της λέξης Αντίχριστος στους 
κινηματογραφικούς ρόλους του Θ. Βέγγου

«Αξίζει να προσέξουμε ότι η χρήση της λέξης Αντίχριστος βρίσκεται στο αισθητήριο και στο γλωσσάρι του λαού μας ως μομφή βαρύτατη, ακριβώς όπως τη συναντάμε στους κινηματογραφικούς ρόλους του Θανάση Βέγγου. Αντίχριστος, στο γλωσσάρι αυτό, είναι ο άνθρωπος ο απάνθρωπος, ο άδικος και πνιγηρός προς τον συνάνθρωπο.

Για παράδειγμα, στην ταινία του Θεόδωρου Μαραγκού («Θανάση Σφίξε κι άλλο το Ζωνάρι» (1980)) ο Βέγγος αποκαλεί αντίχριστους τους εργοστασιάρχες που μίσθωσαν απεργοσπάστες για να πλήξουν τη δίκαιη απεργία των εργαζομένων.»

Απόσπασμα από το βιβλίο του Θανάση Ν. Παπαθανασίου «Η εκκλησία γίνεται όταν ανοίγεται» (Η ιεραποστολή ως ελπίδα και ως εφιάλτης) εκδ. Εν πλω, 2008 σελ.354.

Βίντεο: Η εν λόγω σκηνή από την Ελληνική ταινία «Θανάση σφίξε κι άλλο το ζωνάρι» παραγωγή του 1980. Σκηνοθέτης/Σεναριογράφος: Θόδωρος Μαραγκός. Ηθοποιοί (σ' αυτή σκηνή): Θανάσης Βέγγος - Άννα Μαντζουράνη. (βλ. παρακάτω ολόκληρη την ταινία)

• Δείτε το αφιέρωμα Θανάσης Βέγγος ο καλός μας άνθρωπος - αφιέρωμα στην ζωή του videos

Ο εφιάλτης του κινηματογραφικού παραγωγού

Ένα φοβερό μυστικό πίσω από τη μοναδική συγκίνηση που 

κατάφερε να βγάλει επί σκηνής ο αεικίνητος Θανάσης Βέγγος.

Στις πρόβες του θεατρικού έργου του Γιώργου Λαζαρίδη «Ο Τρελός του Λούνα Παρκ», που ανέβηκε τη σεζόν 1969-1970 στο θέατρο «Αμιράλ» της Αθήνας, ο Θανάσης Βέγγος έπρεπε κάποια στιγμή να σταματήσει τις τρεχάλες πάνω στη σκηνή για να τον παρακολουθήσει και ο θεατής. 

«Δάσκαλε, αδύνατο να φρενάρω. Είμαι ηθοποιός ανοιχτής θάλασσας, κατάλαβέ το», έλεγε στον σκηνοθέτη της παράστασης Κωστή Μιχαηλίδη. 

«Κι όμως Θανάση μου, στη σκηνή του μονολόγου που λες για τη ζωή σου πρέπει να κάτσεις σ’ αυτό το σκαμνάκι και να συγκεντρωθείς. Αλλιώς, δεν βγαίνει συγκίνηση» αντέτεινε ο Μιχαηλίδης.

Πράγματι, στη γενική πρόβα ο Βέγγος κάθισε στο σκαμνάκι κι έδωσε ένα ρεσιτάλ υποκριτικής. Κλαίγοντας τελείωσε το μονόλογό του. Όρθιοι χειροκροτούσαν οι παριστάμενοι. Τρέχει συγκινημένος και ο Μιχαηλίδης στα παρασκήνια. 

«Είδες Θανάση μου που είχα δίκιο;». «Δάσκαλε, δεν βγήκε από το σκαμνάκι η συγκίνηση. Σκεφτόμουν ότι αύριο έρχονται κλητήρες να μου πάρουν το σπίτι και δεν ξέρω πού να βολέψω τη Μίνα και τα παιδιά...».

Το 1969 η εταιρεία του Θανάση Βέγγου «ΘΒ Ταινίες Γέλιου» είχε χρεοκοπήσει και ο δημοφιλής ηθοποιός αντιμετώπιζε τεράστια οικονομικά προβλήματα.

Θανάση σφίξε κι άλλο το ζωνάρι (ταινία 1980)

Ο Θανάσης είναι εφοριακός υπάλληλος σε μια Εφορία Αθηνών και η γυναίκα του, προσφερόμενη να ενισχύσει οικονομικά την οικογένεια -έχουν και 2 παιδιά- και παρά τις αποτροπές του άντρα της, πιάνει δουλειά στο εργοστάσιο Ξεζουμίδη.

Η ζωή του ζευγαριού γίνεται δύσκολη με τα διαφορετικά ωράρια εργασίας που έχουν, όμως δεν το βάζουν κάτω. Οι εργαζόμενοι στο εργοστάσιο, βλέποντας πως η εκπροσώπησή τους μέσα από το κλαδικό σωματείο και από ένα «σωματείο» που έχει ιδρύσει η επιχείρηση (!!!) είναι ανύπαρκτη, αποφασίζουν να ιδρύσουν ένα δικό τους Σωματείο που θα ασχολείται με τα πραγματικά προβλήματα του χώρου εργασίας τους. Μόλις το μαθαίνουν οι επιχειρηματίες, προχωρούν σε μαζική απόλυση 42 εργατών (αυτών που ίδρυσαν το Σωματείο) με τη δικαιολογία της μείωσης εξόδων.

Την ίδια χρονική περίοδο, η εφορία αναθέτει στον Θανάση να ελέγξει το εργοστάσιο Ξεζουμίδη. Ο Θανάσης ανακαλύπτει πως οι ιδιοκτήτες του εργοστασίου είναι -απέναντι στις υποχρεώσεις τους προς την Πολιτεία- κοινοί απατεώνες.

Όταν τους ανακοινώνει τα φορολογικά του "ευρήματα" και αρνείται να δωροδοκηθεί, τον απειλούν με δυσμενή μετάθεση, η οποία και πραγματοποιείται άμεσα. Από εκείνη τη στιγμή ξεκινά απεργία πείνας που καταλήγει στην απόλυσή του.

Έτσι βρίσκεται άνεργος στο δρόμο να ζητά δουλειά μ' ένα πλακάτ. Την ίδια στιγμή οι εργάτες στο εργοστάσιο Ξεζουμίδη έχουν κατέβει σε απεργία και οι ιδιοκτήτες αποφασίζουν να φέρουν "απεργοσπάστες" για να λειτουργήσει το εργοστάσιο. Ένα πούλμαν κυκλοφορεί στις πλατείες και μαζεύει όποιον ζητά δουλειά και τυχαία και τον Θανάση.

Όταν φτάνουν στο εργοστάσιο και καταλαβαίνουν που τους πηγαίνουν να δουλέψουν, με «αρχηγό» τον Θανάση αποφασίζουν να συμπαρασταθούν στους απεργούς. Σύμφωνα με τον σεναριογράφο, η απεργία μετά από 34 ημέρες, απέφερε τα αιτούμενα.

• Διάλογος από την ταινία: - Μη τα χάνεις, βρε, γυναίκα. Θα τα βολέψουμε. - Για να καταλάβω. Πώς θα τα βολέψουμε; - Ορίστε: Θα στο αποδείξω αμέσως. Εδώ. Τι λέει το μολύβι. Στέγη 5.500 το μήνα. Θέρμανση δεν έχουμε. Άρα, δεν έχουμε και κοινόχρηστα. Νερό και φως, να πούμε 1.500 δραχμές το μήνα. Τηλέφωνο δεν έχουμε, αμάξι δεν έχουμε. Χρειαζόμαστε μόνο 10 και 10, 20, και 20, 40, το πήγαιν' έλα στη δουλειά. Αυτά μας κάνουν: 1.200 δραχμές το μήνα. Να βάλουμε άλλες 7.000 δραχμές, τα υπόλοιπα, ρούχα και σού 'πα, μού 'πες. Θέλουμε, λοιπόν, σύνολον: 14.968 δραχμές. Από τις 15.000 που παίρνω, μαζί με την αύξηση, μας μένουνε 32 δραχμές το μήνα για φαΐ. Αν αυτές τις 32 δραχμές τις διαιρέσουμε δια του 30, έχουμε μια δραχμή την ημέρα. Με λίγη καλή θέληση, θα τα βολέψουμε.

Υπαρξιακά βάθη και «βρώμικο ψωμί» επιφυλάσσει στον Θανάση Βέγγο η ελληνική πραγματικότητα, στη βραβευμένη αυτή κοινωνική σάτιρα του Θόδωρου Μαραγκού, όπου ως τίμιος εφοριακός ο οποίος προσπαθεί να εφαρμόσει με συνέπεια τις εξαγγελίες του υπουργού Οικονομικών για πάταξη της φοροδιαφυγής, βρίσκει τον μπελά του κι εξοστρακίζεται με δυσμενή μετάθεση στο Σουφλί.

Η ακρίβεια και η ανεργία από τη μία και η κρατική αναλγησία από την άλλη συγκροτούν το φυσικό «χώρο» στον οποίον ξεδιπλώνεται το «θέατρο του παραλόγου» της επιβίωσης, στην Ελλάδα της μεταπολίτευσης.

Ο εφοριακός Θανάσης δεν τα βγάζει πέρα και η γυναίκα του αναγκάζεται να πιάσει δουλειά σε ένα εργοστάσιο με αποτέλεσμα να μην βλέπονται καθόλου. Η φράση του Θανάση, όταν το ζευγάρι παίρνει την απόφαση να πάψει πλέον να βλέπεται, παρότι θα εξακολουθεί να ζει κάτω από την ίδια στέγη, ηχεί παράξενα γνώριμη και στις μέρες μας, τριάντα χρόνια μετά.

• Για να ζήσεις σήμερα σαν άνθρωπος χρειάζεσαι τριάντα χιλιάρικα, αλλά για να βγάλεις τριάντα χιλιάρικα ζεις σαν άνθρωπος;

Το θέμα δε χωράει συζήτηση. Λίγο αργότερα, ο προϊστάμενος του Θανάση του αναθέτει τον έλεγχο ενός εργοστασίου όπου αποκαλύπτεται ότι γίνονται μεγάλες κομπίνες. Όταν ο Θανάσης επιχειρεί να εφαρμόσει την εντολή της κυβέρνησης για την πάταξη της φοροδιαφυγής, η ίδια η κυβέρνηση του αποδεικνύει ότι «άλλο λόγια, άλλο πράξη». Ο προϊστάμενός του, αντί να τον συγχαρεί, του ανακοινώνει ότι μετατίθεται στα σύνορα στο Σουφλί. Μπροστά στην απόγνωσή του και στο δίλημμα να χωρίσει με την οικογενειά του, ο Θανάσης αποφασίζει να κάνει απεργία πείνας έξω από την εφορία όπου εργάζεται με αποτέλεσμα να... απολυθεί από την δουλειά του.

Η ταινία κέρδισε το βραβείο σεναρίου στο φεστιβάλ του Σαν Ρέμο, ενώ ήταν η εμπορικότερη ταινία της χρονιάς. Πρωταγωνιστούν: Θανάσης Βέγγος, Άννα Ματζουράνη, Αλέκος Λειβαδίτης, Ηλίας Λογοθέτης, Ανέστης Βλάχος, Αντώνης Αντωνίου κ.α.

Δείτε ολόκληρη την ταινία:

1:32:37 Δείτε ολόκληρη την ταινία

Αέναη επΑνάσταση by Sophia Ntrekou.gr

Περισσότερες: Ταινίες

Ολόκληρες Ταινίες:

• Τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα: Μάνα μου Ελλάς, τα παιδιά σου σκλάβους ξεπουλάς (Βίντεο η ταινία «Ρεμπέτικο»)
• Ένας ηθοποιός στην οδό ονείρων που ήταν φως: Δημήτρης Χορν (Αφιέρωμα)
• Αντρέι Ταρκόφσκι: ο Κινηματογραφικός Ποιητής (Andrei Tarkovsky)
• 49 Λέξεις για το Χιόνι (Βραβευμένη ταινία για την καθημερινότητα στις απομονωμένες κοινότητες της Γροιλανδίας)
• Η Παραβολή του Πλουσίου και του Λαζάρου στο έργο του Ντίκενς «Σκρουτζ - A Christmas Carol»
• Μακεδονομάχοι και Παύλος Μελάς. Ο βίος του Μάθημα Γενναιότητας (Βίντεο: Η ταινία «Παύλος Μελάς» 1973)