Η ιστορική δήλωση του Σεφέρη κατά της χούντας στο BBC (video)

Γιώργος Σεφέρης - Η δήλωση του Σεφέρη κατά της δικτατορίας

Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου, Αρθρογράφος
(Sophia Drekou, BSc in Psychology)


28 Μαρτίου 1969 δύο χρόνια πριν το θάνατό του ο βραβευμένος με Νόμπελ Έλληνας ποιητής Γιώργος Σεφέρης κάνει μία διάσημη δήλωση στην Παγκόσμια Υπηρεσία του BBC για πρώτη φορά δημόσια αντιτιθέμενος στη χούντα των Συνταγματαρχών στην Ελλάδα. Στο μαγνητοφωνημένο μήνυμά του μίλησε δημόσια για την πολιτική κατάσταση στη χώρα και κατήγγειλε τη Δικτατορία. Δύο χρόνια πριν το θάνατό του ο Έλληνας ποιητής μεταξύ άλλων ανέφερε:

«Βλέπω μπροστά μου τον γκρεμό όπου μας οδηγεί η καταπίεση που κάλυψε τον τόπο. Αυτή η ανωμαλία πρέπει να σταματήσει. Είναι εθνική επιταγή.»

Η κασέτα έφθασε λαθραία στο Λονδίνο και αυθημερόν η δήλωσή του μεταδόθηκε από την Ελληνική Υπηρεσία του BBC, τον ραδιοφωνικό σταθμό του Παρισιού και τη γερμανική Deutsche Welle με τεράστια απήχησή στο εξωτερικό.

Επίσης γράφει και το τελευταίο του ποίημα δύο χρόνια μετά στις 31 Μαρτίου 1971, το «Επί Ασπαλάθων», το οποίο είναι και αυτό κατά της Χούντας των συνταγματαρχών, την 25η Μαρτίου, Εθνική επέτειος του 1821 και ημέρα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου

Ο διπλωμάτης και ποιητής Γιώργος Σεφέρης (Βουρλά, Σμύρνη 13 Μαρτίου 1900 - Αθήνα 20 Σεπτεμβρίου 1971) ήταν ο πρώτος Έλληνας που τιμήθηκε με βραβείο Νόμπελ. Είναι ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές και εκ των δύο μοναδικών Ελλήνων βραβευμένων με Νόμπελ Λογοτεχνίας, μαζί με τον Οδυσσέα Ελύτη(αφιέρωμα στο Νόμπελ του εδώ).

Δήλωση Γ. Σεφέρη στο BBC κατά της χούντας
ένα κείμενο διαχρονικό και λίαν επίκαιρο

Δύο χρόνια πριν το θάνατό του, στις 28 Μαρτίου του 1969 ο νομπελίστας ποιητής Γιώργος Σεφέρης (1900-1971) αποφασίζει να μιλήσει για πρώτη φορά δημόσια κατά της χούντας των συνταγματαρχών. Μαγνητοφωνεί μία δήλωση, στην οποία, μεταξύ άλλων, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου στο στρατιωτικό καθεστώς για την τραγωδία στην οποία οδηγούσε την Ελλάδα. 

Η κασέτα φθάνει λαθραία στο Λονδίνο και αυθημερόν η δήλωσή του μεταδίδεται από την Ελληνική Υπηρεσία του BBC, ενώ αναμεταδίδεται από τον ραδιοφωνικό σταθμό του Παρισιού και την «Ντόϊτσε Βέλε». Ο σπουδαίος ποιητής είχε στείλει το μήνυμά του, που αντήχησε σε όλη τη χώρα και εκτός αυτής.

Σημ: BBC (British Broadcasting Corporation, ελληνικά: Βρετανική Εταιρεία Μεταδόσεων) που σχεδόν πάντα αποκαλείται (το) BBC (Μπι Μπι Σι) είναι το μεγαλύτερο δίκτυο μεταδόσεων (τηλεοπτικών, ραδιοφωνικών και διαδικτυακών) του κόσμου. Η χρηματοδότησή του γίνεται μέσω των «τελών τηλεόρασης» που πληρώνουν όλοι όσοι διαθέτουν τηλεοπτικό δέκτη στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Ήταν μια συγκλονιστική προσωπική κατάθεση ενώπιον της Ιστορίας. Ένιωσε την καταγγελία του αυταρχικού καθεστώτος ως επιτακτικό χρέος. Προσδιόρισε ως αναπότρεπτο τέλος της εκτροπής μια τραγωδία. «Όσο μένει η ανωμαλία τόσο προχωρεί το κακό». Δεν ήταν μια απλή προειδοποίηση. Ήταν κραυγή αγωνίας. Ο λόγος του πυκνός, μεστός. Ταύτισε τη φωνή του με τη φωνή του λαού, του έθνους: «Αυτή η ανωμαλία πρέπει να σταματήσει. Είναι εθνική επιταγή».

Η δημοσίευσή της ήταν ένα πραγματικό ράπισμα για τη χούντα. Ο κορυφαίος Έλληνας ποιητής, με διεθνή ακτινοβολία καταδίκαζε το καθεστώς και ζητούσε τον τερματισμό του. Ήταν η κορυφαία πνευματική εκδήλωση αντίστασης

Ο υπουργός Εξωτερικών Παναγιώτης Πιπινέλης τού αφαίρεσε τον τίτλο του πρέσβη επί τιμή και τη χρήση του διπλωματικού διαβατηρίου. Θα δικαιολογήσει την πράξη της αυτή με το επιχείρημα ότι ή δήλωσή του μεταδόθηκε από τη ραδιοφωνία της Σοβιετικής Ένωσης και άρα συνιστά αντεθνική προπαγάνδα.

Οι χουντικές εφημερίδες τον στοχοποίησαν για μέρες, χαρακτηρίζοντάς τον ως ανθέλληνα ότι ο Σεφέρης «πούλησε την Κύπρο για να πάρει το Νόμπελ», ενώ θα τον χαρακτηρίσει κρυφοκομμουνιστή εαμίτη και μίσθαρνο όργανο ξένων κυβερνήσεων.

Στη συνείδηση του λαού πήρε ηρωικές διαστάσεις. Όπου τον αναγνώριζαν έσπευδαν να τον συγχαρούν και να τον χαιρετήσουν. Μόνο οι μεγαλοδιπλωμάτες συνάδελφοί του και οι καταξιωμένοι λογοτέχνες της γενιάς του ’30 τήρησαν σιγήν ιχθύος.

Στη Γενιά του '30 ή Γενιά του 1930 στην ποίηση σημαντικότεροι εκπρόσωποι και εκφραστές αυτής της γενιάς θεωρούνται οι ποιητές Γιώργος Σεφέρης, Οδυσσέας Ελύτης, Ανδρέας Εμπειρίκος, Νικήτας Ράντος, Γιώργος Σαραντάρης, Δημήτρης Αντωνίου, Αναστάσιος Δρίβας, Θεόδωρος Ντόρρος, Νίκος Εγγονόπουλος, Γιάννης Ρίτσος, Νικηφόρος Βρεττάκος, και Νίκος Γκάτσος. Όσον αφορά την πεζογραφία της γενιάς αυτής θεωρούνται οι Φώτης Κόντογλου, Θράσος Καστανάκης, Στράτης Μυριβήλης, Ηλίας Βενέζης, Κοσμάς Πολίτης, Γιώργος Θεοτοκάς, Μ. Καραγάτσης, Θανάσης Πετσάλης-Διομήδης, Άγγελος Τερζάκης, και ο νεαρότερος όλων, Παντελής Πρεβελάκης.

Η Δήλωση του Σεφέρη

«Πάει καιρός που πήρα την απόφαση να κρατηθώ έξω από τα πολιτικά του τόπου. Προσπάθησα άλλοτε να το εξηγήσω, αυτό δε σημαίνει διόλου πως μου είναι αδιάφορη η πολιτική ζωή μας.

Έτσι, από τα χρόνια εκείνα ως τώρα τελευταία έπαψα κατά κανόνα ν’ αγγίζω τέτοια θέματα. Εξ άλλου τα όσα δημοσίευσα ως τις αρχές του 1967, και η κατοπινή στάση μου (δεν έχω δημοσιεύει τίποτε στην Ελλάδα από τότε που φιμώθηκε η ελευθερία) έδειχναν, μου φαίνεται αρκετά καθαρά τη σκέψη μου.

Μολαταύτα, μήνες τώρα, αισθάνομαι μέσα μου και γύρω μου, ολοένα πιο επιτακτικά το χρέος να πω ένα λόγο για τη σημερινή κατάστασή μας. Με όλη τη δυνατή συντομία, να τι θα έλεγα:

Κλείνουν δυο χρόνια που μας έχει επιβληθεί ένα καθεστώς όλως διόλου αντίθετο με τα ιδεώδη για τα οποία πολέμησε ο κόσμος μας και τόσο περίλαμπρα ο λαός μας, στον τελευταίο παγκόσμιο πόλεμο.

Είναι μια κατάσταση υποχρεωτικής νάρκης όπου, όσες πνευματικές αξίες κατορθώσαμε να κρατήσουμε ζωντανές, με πόνους και με κόπους, πάνε κι’ αυτές να καταποντιστούν μέσα στα ελώδη στεκάμενα νερά. Δε θα μου ήταν δύσκολο να καταλάβω πως τέτοιες ζημιές δε λογαριάζουν παρά πολύ για ορισμένους ανθρώπους. Δυστυχώς, δεν πρόκειται μόνο γι’ αυτόν τον κίνδυνο.

Όλοι πια το διδάχτηκαν και το ξέρουν πως στις δικτατορικές καταστάσεις, η αρχή μπορεί να μοιάζει εύκολη, όμως η τραγωδία περιμένει, αναπότρεπτη, στο τέλος. Το δράμα αυτού του τέλους μας βασανίζει, συνειδητά ή ασυνείδητα όπως στους παμπάλαιους χορούς του Αισχύλου. Όσο μένει η ανωμαλία, τόσο προχωρεί το κακό.

Είμαι ένας άνθρωπος χωρίς κανένα απολύτως πολιτικό δεσμό, και, μπορώ να το πω, μιλώ χωρίς φόβο και χωρίς πάθος. Βλέπω μπροστά μου τον γκρεμό όπου μας οδηγεί η καταπίεση που κάλυψε τον τόπο. Αυτή η ανωμαλία πρέπει να σταματήσει. Είναι Εθνική επιταγή.

Τώρα ξαναγυρίζω στη σιωπή μου. Παρακαλώ το Θεό, να μη με φέρει άλλη φορά σε παρόμοια ανάγκη να ξαναμιλήσω.»


Γιώργος Σεφέρης
28 Μαρτίου 1969

Στο Βίντεο ακούμε την δήλωση της 28ης Μαρτίου 1969, από τον ίδιο τον Νομπελίστα Ποιητή Γιώργο Σεφέρη κατά του διδακτορικού καθεστώτος, που επιβλήθηκε στην Ελλάδα στις 21 Απριλίου 1967. Μιλάει από το μικρόφωνο του βρετανικού σταθμού BBC με φόντο τα «επίκαιρα» της Χούντας.


Η σχέση του Σεφέρη με το BBC

Η σχέση του Σεφέρη με το BBC: H σχεδόν τακτική συνεργασία του κορυφαίου ποιητή με το BBC χρονολογείται από τις αρχές της δεκαετίας του ’50, όταν δηλαδή υπηρετούσε ως σύμβουλος στην Πρεσβεία της Ελλάδας στο Λονδίνο. Οι ραδιοφωνικές του ομιλίες από εκείνη την εποχή έχουν συμπεριληφθεί στον δεύτερο και τον τρίτο τόμο των «Δοκιμών» του και αναφέρονται σε πολλά από τα αγαπημένα του θέματα, όπως ήταν ο Άγγελος Σικελιανός και ο Κωνσταντίνος Καβάφης,-δύο ποιητές που εκτιμούσε ιδιαίτερα ο Σεφέρης-, οι σχέσεις ποίησης και κινηματογράφου και επίσης η ανακάλυψη από τον Σεφέρη του πρώτου Έλληνα που έγραψε τις εντυπώσεις του από την Αγγλία: πρόκειται για τον Νίκανδρο Νούκιο από την Κέρκυρα που είχε επισκεφθεί την Αγγλία από το καλοκαίρι του 1545 ως την άνοιξη του 1546.

Όσο για την περίφημη δήλωσή του κατά της χούντας, ενώ είχε αποφασίσει να μην δημοσιεύσει νέα εργασία του σε εφημερίδες και περιοδικά μετά την επιβολή της δικτατορίας στην Ελλάδα στις 21 Απριλίου 1967, αποφάσισε τον Μάρτιο του 1969 να μιλήσει ξεκάθαρα για την ανωμαλία που πρέπει να σταματήσει.


Ο ποιητής Γιώργος Σεφέρης εκφράζει την άποψη   για το καθεστώς της Δικτατορίας που επιβλήθηκε   στην Ελλάδα στις 21 Απριλίου 1967.
Στον ραδιοφωνικό σταθμό του BBC στο Λονδίνο, 
όπου παρουσίαζε σειρά εκπομπών, όταν υπηρετούσε 
την Πρεσβεία της Ελλάδος στο Λονδίνο. [πηγή: ΠΟΘΕΓ]

Το ποίημα ενάντια στη Χούντα 
«Επί Ασπαλάθων...»
Γ. Σεφέρης 31 του Μάρτη 1971

Είναι το τελευταίο ποίημα του Σεφέρη και δημοσιεύτηκε στο «Βήμα» (23.9.71) τρεις μέρες μετά το θάνατό του στην περίοδο της δικτατορίας. Το «Επί ασπαλάθων...» αποτελεί μια καταγγελία κατά της δικτατορίας και -πολύ περισσότερο- ένα πρόκριμα για τη βίαιη τιμωρία που θα έπρεπε... ► Διαβάστε περισσότερα »

10 Δεκεμβρίου 1963 ο Σεφέρης παίρνει Νόμπελ λογοτεχνίας

Έφθασε στην Αθήνα η χαρμόσυνη είδηση της απονομής του Νόμπελ Λογοτεχνίας στον ποιητή Γιώργο Σεφέρη. Ήταν η πρώτη φορά που ένας Έλληνας τιμάται με Νόμπελ. Αμέσως μετά, ο ποιητής δήλωσε τα ακόλουθα: Διαβάστε και βλέπετε το βίντεο από την απονομή ΕΔΩ 

«Στρατιωτικές Επεμβάσεις και Δικτατορίες στην Ελλάδα»
στην αντίδραση του Γιώργου Σεφέρη απέναντι
στη Χούντα των Συνταγματαρχών (Βιντεο)


«Κύριε όχι μ' αυτούς»: Η στάση 
του Σεφέρη απέναντι στη Χούντα

Η Περιφερειακή Ενότητα Αργολίδας, ο Σύνδεσμος Φιλολόγων Αργολίδας και η Κοινωφελής Επιχείρηση του Δήμου Άργους-Μυκηνών συνδιοργάνωσαν Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο το Σαββατοκύριακο 16-17 Δεκεμβρίου 2017 με τίτλο «Στρατιωτικές Επεμβάσεις και Δικτατορίες στην Ελλάδα» με τη συμμετοχή κορυφαίων Πανεπιστημιακών Διδασκάλων και Ειδικών Ερευνητών.

Το Συνέδριο πραγματοποιήθηκε στην Αίθουσα Τέχνης και Πολιτισμού «Μέγας Αλέξανδρος» στο Άργος και αφιερώθηκε στη μνήμη του κορυφαίου ιστορικού Σπύρου Ασδραχά, ο οποίος έφυγε από τη ζωή στις 11 Δεκεμβρίου 2017. Όλα τα βίντεο από το Συνέδριο

Ο κ. Νικόλαος Μπουμπάρης, Φιλόλογος-Ιστορικός
και Πρόεδρος του Συνδέσμου Φιλολόγων Αργολίδας
αναφέρεται στην κλιμακούμενη αντίδραση του Γιώργου
Σεφέρη απέναντι στη Χούντα των Συνταγματαρχών.

Περίληψη της εισήγησης: Στην εισήγηση θα επιχειρηθεί η παρουσίαση της στάσης του Σεφέρη απέναντι στη Χούντα των Συνταγματαρχών. Λόγω της διεθνούς απήχησης που είχε ο Σεφέρης μετά το 1963, η στάση του απέναντι στη Χούντα αποτελούσε ορόσημο τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Με προσεκτικά βήματα ο Σεφέρης κλιμάκωσε τη στάση του, αρχικά με κάποιους υπαινιγμούς και σε περιορισμένη κλίμακα με το «Χειρόγραφο Οκτ. ‘68», στη συνέχεια ανοικτά τόσο με τη «Δήλωση» του Μαρτίου 1969 όσο και με το τελευταίο ποίημα που έγραψε «Επί ασπαλάθων». 

Αυτή η κλιμάκωση έγινε μέσα από αγώνα του Σεφέρη με κριτήριο τον διχασμό του ποιητή με τον διπλωμάτη, τόσο χαρακτηριστική συνολικά για το έργο του. Η κηδεία του τον Σεπτέμβριο του 1971 στάθηκε το αποκορύφωμα της δικαίωσης του πνευματικού ανθρώπου έναντι του καθεστώτος με την ηχώ της απαγορευμένης μουσικής του Θεοδωράκη να καλύπτει τον αττικό ουρανό. Θα διανθιστεί η εισήγηση με παραπομπές στο σεφερικό έργο σε διάφορα χρονικά επίπεδα.

18:28 Μπουμπάρης: «Κύριε όχι μ' αυτούς»:
Η στάση του Σεφέρη απέναντι στη Χούντα

Όλα τα 21 βίντεο: Διεθνές Συνέδριο

Σεφέρη: Επί ασπαλάθων, το
τελευταίο ποίημα (ανάλυση)

Βιβλιογραφία:
• Εισαγωγή, Σχολιασμοί Σοφία Ντρέκου για την Αέναη επΑνάσταση
• «Η Δήλωση του Γ. Σεφέρη στο BBC» Γιώργος Σεφέρης, Δοκιμές, τόμος τρίτος: Παραλειπόμενα (1932-1971), εκδ. Ίκαρος, γ’ έκδοση, Αθήνα 2002, σελ. 261-262.
• Στρατιωτικές Επεμβάσεις και Δικτατορίες στην Ελλάδα: Διεθνές επιστημονικό συνέδριο (16-17-12-2017) Σύνδεσμος Φιλολόγων Αργολίδας. sfargo.blogspot.com
• Το οπτικοακουστικό υλικό (Βίντεο) από www.YouTube, εταιρεία της Google.


 Διαβάστε περισσότεραΓιώργος Σεφέρης




Σχόλια στο FaceBook:


Σπύρος Παργινός: Ἀγαπητὴ κ. Ντρέκου, σᾶς συγχαίρω γιὰ τὴν ποιοτική σας ἱστοσελίδα καὶ γιὰ τὸ ἀφιέρωμα στὸν Γ. Σεφέρη. Νομίζω ὄτι, ἂν ζοῦσε σήμερα ὁ μεγάλος μας ποιητὴς, ἴσως νὰ ἔκανε μιὰ ἀνάλογη δήλωση κατὰ τῶν πολιτικῶν μας ταγῶν, ποὺ ὡδήγησαν τὴν Χώρα στὴν πνευματικὴ καὶ οἰκονομικὴ κρίση καὶ τὸ χειρότερο μετέτρεψαν εὶς χρυσοῦν τὴν προτέραν πολιτείαν τῶν Συνταγματαρχῶν, ὄπως ἀναλογικὰ μίλησε ὀ Πλάτων στὴν ἑβδόμη ἐπιστολή του γιὰ τοὺς τριάκοντα τυράννους. Γιὰ τὶς δημοκρατίες καὶ γιὰ ὀποιοδήποτε καθεστὼς πρέπει νὰ ἰσχύη τὸ εὐαγγελικόν: " πᾶν κλῆμα μὴ ποιοῦν καρπὸν ἐκκόπτεται καὶ εὶς πῦρ βάλλεται καὶ καίεται". · 28 Μαρτίου 2015